Daytoy ket saan laeng a dakkel – ti kadakkelan, iti kinapudnona – nga eksibision ti obra ni Paolo Roversi, kasta met ti immuna a maysana idiay Paris, ti siudad a nangrugian ti karerana kas retratista ti moda idi 1973. Ti eksibit ket nalukatan idiay museo ti moda ti Paris a Palais Galliera. Nangurnong dagiti organisador iti 140 nga obra ti retrato, agraman ti dadduma a di pay pulos nakita ti publiko, innayonda dagiti bambanag a kas kadagiti magasin, lookbook, imbitasion nga addaan kadagiti footage ni Roversi, ken dagiti Palaroid ti retratista. Amin dagitoy ket inurnong ni Sylvie Lécallier, ti head curator ti museo’s photographic collection. Naidatag a sangsangkamaysa iti umuna a gundaway kas selebrasion ti 50 a tawen ni Roversi iti panagretrato, ipakitada kadagiti bisita no ania ti mapan iti artena ken no kasano ti panagandar daytoy.
< /p>
Ti dakkel a kaaduan kadagiti obra ni Roversi iti sapasap, ken iti daytoy nga eksibision a naipangpangruna, ket dagiti retrato (nupay adda met dagiti retrato ti paboritona a kamera ken maysa nga aso a mabalin met a paboritona, ngem dagitoy, met, ket kasta dagiti ladawan ti kita). Ket gapu iti espesipiko a kinatao ti obrana, ti kaaduan kadagiti suheto dagiti retrato ket modelo; nakipagtrabaho kadagiti amin a nalatak a modelo ti uso iti napalabas a 30 a tawen, ngem manmano a mang-shoot kadagiti ladawan dagiti nalatak a tattao. Ngem uray no i-shoot-na dagiti nalatak a modelo, dina pulos paaduen dagiti cliché a pamiliar iti publiko: dina i-typecast dagiti subject-na kas sexy a diosa, flirty girls, androgynous androids, wenno dadduma pay a nalatak nga estereotipo. Iti maysa kadagiti interbiona, kuna ni Roversi ti sumaganad maipapan iti artena, nupay awagan daytoy iti “teknika”, saan nga “arte”: “Addaantayo amin iti maysa a kita ti maskara ti panangyebkas. Agpakadaka, umisemka, mabutengka. Ikagkagumaak nga alaen amin dagitoy a maskara ket in-inut nga ikkaten agingga nga adda puro a nabati kenka. Maysa a kita ti panangbaybay-a, maysa a kita ti kaawan. Kasla kaawan, ngem kinapudnona no adda daytoy a kinaemma pagarupek a rummuar ti kinapintas ti uneg. Daytoy ti teknikko."
Saan a kasla reyna ti heroin chic ni Kate Moss, saan a kasla mabutbuteng a fawn ni Natalia Vodianova, ken saan a kas ken ni Virginia Woolf’s Orlando ni Stella Tennant. Ti mapasamak kadakuada amin ket eksakto a kuna ni Roversi: ikkatenna amin dagitoy a maskara agingga a puro laeng ti nabati. Paradoksal, daytoy a disengagement a pinartuat ti kamerana ket saan a mangpalawa iti distansia iti nagbaetan ti managbuya ken dagiti modelo, no di ket mangkissay iti dayta, nga iyasidegna ida kadatayo iti kinataoda, nga addaan amin a personal nga idiosyncrasies-da. Daytoy ket nangruna a madlaw iti serye ti Nudi, a nangrugi idi 1983 babaen ti lamolamo a ladawan ni Inès de La Fressange para iti Vogue Homme, a na-shot idi kangitingitan ti karerana, ken kalpasanna ket nagtultuloy a kas ti pribado a proyektona, a sadiay ket nagretrato kadagiti nalatak ken saan unay a nalatak dagiti modelo. Kanayon nga iti isu met laeng a wagas – lamolamo, naan-anay ti kadakkelna a retrato, direkta a kumitkita iti kamera, iti sidong ti direkta a naan-anay a lawag nga awan ti anniniwan, na-shot iti nangisit ken puraw, ken kalpasanna na-shot manen iti 20x30 Polaroid – ken daytoy kasla distancing ken mamagkaykaysa nga epekto ket addaan nangparnuay iti naisangsangayan a kinauneg ken panangyebkas. Maurnong dagitoy iti eksibision iti naisina a siled – ket daytoy ti nalabit makapikapik unay a pasetna, gapu ta dagitoy a lamolamo a bagi ket awanan iti aniaman a seksualisasion.
Iti pangkaaduan, magustuan ni Roversi ti agtrabaho iti 8x10 Polaroid camera, a saanen a naaramid ti pelikula, ken ti retratista kas kinunana ket ginatangna amin a masarakanna. Daytoy a kamera ket dimteng a nainaig iti naisangsangayan ken mabigbigbig unay nga estilona nga agus-usar iti kolor ken lawag tapno mangpataud iti epekto ti maysa a painting. Ket uray no agusar iti dadduma a kamera, adda ti epektona. Adu ti nangpadas ken mangikagkagumaan a mangkopia iti daytoy nga epekto, ngem ti resultana ket kadawyan a maysa a banag a mangipalagip iti trabaho ti AI. Ti orihinal a mahiko a realismo ni Roversi ket makita a detalyado iti eksibision – kadagiti panagputokna para iti Vogue France, Vogue Italia, Egoïste, ken Luncheon, kadagiti kampaniana para kenni Yohji Yamamoto, Comme des Garcons, ken Romeo Gigli. Ti obra ti scenographer ti eksibision a ni Ania Martchenko, a nangparnuay iti sumagmamano kadagiti pirmana a trompe-l’œil iti porma ti tawa wenno medio silulukat a ridaw a mangiruar iti lawag, ipaganetgetna ti panangusar ti apo iti lawag agpadpada iti metapora ken literal.
Ngem ti mismo a pannakilangen ni Paolo Roversi iti uso, kadagiti koleksion ti uso, ket medio naisangsangayan – isu ket ag-shoot iti wagas a mamagbalin iti daytoy a segundario a suheto ti ladawan, ngem dagiti retrato ket saan nga agsardeng nga agbalin nga uso. Kas kunana a mismo: “Dagiti kawes ket dakkel a paset ti maysa a ladawan ti uso. Dakkel a paset dayta ti suheto. Uray no, para kaniak, tunggal ladawan ti uso ket kasla retrato – makita ken tratuek ti tunggal ladawan a kas retrato, ti babai wenno lalaki wenno lalaki – ngem kanayon nga adda dagiti kawes ken mabalinda nga aramiden nga adu ti interpretasion ti imahe narigrigat.”
Pammadayaw: © Paolo Roversi
Teksto: Elena Stafyeva