Baniinsa agarsiisa Maark Rootkoof kenname Faawundeeshinii Luwiis Viitoon keessatti

Waxabajjii 18, 2023 kan baname Foondaashiniin Luwiis Viitoon Faransaayitti ilaalcha duubatti deebi’ee ilaaluu jalqabaa Maark Rootkoo (1903-1970)f kenname dhiyeessa. erga agarsiisni bara 1999 musée d'Art Moderne de la Ville de Paris keessatti gaggeeffame.
Duuba deebi'ee ilaaluun kun hojiiwwan gara 115 walitti qabama dhaabbilee fi dhuunfaa idil-addunyaa gurguddoo irraa walitti fida, kanneen keessaa Galma Aartii Biyyaalessaa Waashingitan D.C., kan artistichaa dabalatee maatii, fi Teet Landanitti argamu.

Iddoowwan Foondaashinii hunda keessatti tartiiba yerootiin kan agarsiifame, agarsiisni kun hojii aartiistichaa guutuu hordofa: fakkiiwwan fakkeenyaa jalqabaa irraa kaasee hanga hojiiwwan abstraaktii har’a baay’ee beekamutti.< /p>

“Miira bu’uuraa dhala namaa ibsuu qofaaf fedhii qaba.” Maark Rootko Agarsiisni kun mul’ata walitti dhiyeenyaa fi teessuma magaalaa – kan akka mul’ata meetroo lafa jalaa Niiw Yoorki – kan Rootkoo ol’aantummaa qabuun banama oomisha bara 1930moota keessa, gara repertoorii sheekkoo durii fi surrealism irraa kaka’umsa argate kan Rothko haala gaddisiisaa haala dhala namaa yeroo Waraanaa ibsuuf itti fayyadamutti ce’uu isaa dura.

Bara 1946 irraa eegalee, Rothko gara abstraaktii jijjiirama barbaachisaa ta’e taasisa ibsituu (expressionism) jedhu. Marsaan jalqabaa jijjiirraa kanaa kan Unkaalee Hedduu yoo ta’u, bakka ulfaatinni kiroomaatikii gosa walmadaalummaa kanfaasii irratti fannifamee jirudha.

Suuta suutaan, kunniin lakkoofsi isaanii hir’achuu fi gurmaa’inni iddoo fakkii isaa saffisaan gara hojiiwwan “kilaasikii” Rootkoo bara 1950mootaa, bakka bocoonni reektangulaaraa wal-irra bu’anitti guddata akkaataa sirba baayinarii ykn sadii, kan amala qabu golgaa keelloo, diimaa, ochre, burtukaana, garuu akkasumas halluu diimaa, adii...

Bara 1958tti, Rothko tuuta fakkiiwwan dallaa Foor Seasons akka oomishuuf ajajame mana nyaataa Gamoo Seagram New York keessatti argamuuf Philip Johnsoniin dizaayiniin hojjetame – ijaarsi isaas Ludwig Mies van der Rohe’n to’atama. Boodarra Rootkoon fakkiiwwan kana akka hin geessine murteessee guutummaa walduraa duubaan jiru ni qabata.

Waggaa kudha tokko booda, bara 1969tti, aartiistichi fakkiiwwan kana keessaa sagal arjoomeera – kanneen kanaan duraa irraa adda ta’an sababa halluu diimaa gadi fagoo isaaniitiin – . gara Tate Gallery kan kuusaa isaa keessaa kutaa tokko Rothko qofaaf kennutti. Tapha walduraa duubaan kun agarsiisa Fondation Louis Vuitton keessatti haala adda ta’een dhiyaateera.

Gaaffii Rootkoo dhaabbataa ta’uun isaa, fedhiin inni nama ilaalu waliin jecha malee marii taasisuu fi akka “halluu barreessaa”tti ilaalamuu diduu isaa hundinuu wantoota hayyamanidha hiika haaraa hojii isaa kan roga hedduu agarsiisa kana keessatti.