Leswi a hi ntsena nkombiso lowukulu – lowukulu swinene, entiyisweni – wa ntirho wa Paolo Roversi, na wona yo sungula ya yena eParis, doroba leri ntirho wa yena tanihi muteki wa swifaniso wa fexeni wu sunguleke eka rona hi 1973. Nkombiso lowu wu pfuriwile emuziyamu ya fexeni ya le Paris Palais Galliera. Vahlengeleti va hlengeletile 140 wa mintirho ya swifaniso, ku katsa na yin’wana leyi nga si tshamaka yi voniwa hi vaaki, va engetele swilo swo fana na timagazini, tibuku to languta, swirhambo leswi nga na swifaniso swa Roversi, na ti Palaroids ta muteki wa swifaniso. Hinkwaswo leswi swi hlengeletiwile hi Sylvie Lécallier, muhlayisi-nkulu wa nhlengeleto wa swifaniso swa museum. Ti nyikeriwile swin’we ro sungula tanihi ku tlangela malembe ya 50 ya Roversi eka swifaniso, ti komba vaendzi leswi nghenaka eka vutshila bya yena na ndlela leyi byi tirhaka ha yona.
< /p>
Vunyingi lebyikulu bya mintirho ya Roversi hi ku angarhela, naswona eka nkombiso lowu ngopfu-ngopfu, i swifaniso swa swifaniso (hambi leswi ku nga na swifaniso swa khamera leyi a yi tsakelaka na mbyana yin’we kumbexana na yona leyi a yi tsakelaka, kambe na yona, na yona, yi tano swifaniso swa tinxaka). Naswona hikwalaho ka muxaka wo karhi wa ntirho wa yena, vunyingi lebyikulu bya swifaniso swa swifaniso i swikombiso; u tirhile ni vaendli hinkwavo va fexeni lava dumeke va malembe ya 30 lama hundzeke, kambe a nga tali ku teka swifaniso swa vanhu lava dumeke. Kambe hambi loko a ri karhi a duvula timodeli leti dumeke, a nga si tshama a humesa ti- cliché leti tolovelekeke eka vaaki: a nga thayipi vanhu lava a va vulavulaka tanihi swikwembu-kati leswi nga ni rimbewu, vanhwanyana lava nga ni rirhandzu, ti- android leti nga ni vuxaka bya rimbewu kumbe swifaniso swin’wana leswi dumeke leswi nga riki swa xiviri. Eka yin’wana ya mimbulavurisano ya yena, Roversi u vula leswi landzelaka mayelana na vutshila bya yena, hambi leswi a byi vitanaka “technique”, hayi “art”: “Hinkwerhu hi na muxaka wa mask of expression. U hambanile, u n’wayitela, u chava. Ndzi ringeta ku susa swisirhelelo leswi hinkwaswo ndzi susa hakatsongo-tsongo ku kondza u sala ni nchumu wo basa. Muxaka wa ku tshika, muxaka wa ku pfumaleka. Swi languteka onge i ku pfumaleka, kambe entiyisweni loko ku ri na ku pfumala nchumu loku ndzi ehleketa leswaku ku saseka ka le ndzeni ku huma. Leyi i thekiniki ya mina."
Kate Moss a nga languteki ku fana na hosi ya xisati ya heroin chic, Natalia Vodianova a nga languteki ku fana na ximanga lexi chavaka, naswona Stella Tennant a nga languteki ku fana na Virginia Woolf’s Orlando. Leswi humelelaka hinkwavo hi swona leswi Roversi a swi vulaka: u tekela swisirhelelo leswi hinkwaswo ku kondza ku sala nchumu wo basa ntsena. Lexi hlamarisaka, ku tihambanisa loku ku tumbuluxiweke hi khamera ya yena a ku kurisi mpfhuka exikarhi ka mulanguti na vaendli va swifaniso, kambe ku wu hunguta, ku va tshineta ekusuhi na hina eka vumunhu bya vona, na swihlawulekisi swa vona hinkwaswo swa munhu hi xiyexe. Leswi swivonaka ngopfu eka nongonoko wa Nudi, lowu sunguleke hi 1983 hi xifaniso xa Inès de La Fressange lexi nga ambalangiki nchumu eka Vogue Homme, lexi tekiweke eka xiyimo xale henhla xa ntirho wa yena, kutani xiya emahlweni tani hi phurojeke ya yena ya le xihundleni, laha anga teka swifaniso swa ndhuma naswona anga dume ngopfu swikombiso swa kona. Minkarhi hinkwayo hi ndlela leyi fanaka – swifaniso leswi nga ambalangiki nchumu, swa sayizi leyi heleleke, ku languta hi ku kongoma eka khamera, ehansi ka ku vonakala loku heleleke loku kongomeke handle ka mindzhuti, ku duvuriwa hi ntima na wo basa, ivi ku tlhela ku duvuriwa eka 20x30 Polaroid – naswona mbuyelo lowu wu vonakaka wu ri ekule na ku hlanganisa wu na wona yi tumbuluxe vuenti byo hlawuleka ni ku paluxa. Ti hlengeletiwa eka nkombiso eka kamara ro hambana – naswona lexi kumbexana i xiphemu xa yona lexi khumbaka ngopfu, hikuva mimiri leyi yo pfumala swiambalo a yi na vuxaka bya rimbewu.
Hi ku angarhela, Roversi u tsakela ku tirha na khamera ya 8x10 Polaroid, leyi filimi ya yona yi nga ha endliwiki, naswona muteki wa swifaniso tani hi leswi a vuleke u xavile hinkwaswo leswi a nga swi kuma. Khamera leyi yi fike yi fambelanisiwa na xitayili xa yena xo hlawuleka na lexi tivekaka swinene lexi tirhisaka muvala na ku vonakala ku endla mbuyelo wa xifaniso. Naswona hambi loko a tirhisa tikhamera tin’wana, vuyelo bya kona byi kona. Vo tala va ringetile naswona va ringeta ku kopa vuyelo lebyi, kambe vuyelo bya kona hi ntolovelo i nchumu lowu tsundzuxaka ntirho wa AI. Roversi’s original magical realism yinga voniwa hi vuxokoxoko eka nkombiso – eka swifaniso swa yena swa Vogue France, Vogue Italia, Egoïste, na Luncheon, eka matshalatshala ya yena ya Yohji Yamamoto, Comme des Garcons, na Romeo Gigli. Ntirho wa mutivi wa swifaniso wa nkombiso Ania Martchenko, loyi a tumbuluxeke ti trompe-l’œil to hlaya ta yena ta xisayini hi xivumbeko xa fasitere kumbe nyangwa lowu pfulekeke nyana lowu humesaka ku vonakala, wu kandziyisa matirhiselo ya n’wini wa ku vonakala hi ndlela yo fanekisela na hi ku kongoma.
Kambe ku tirhisana ka Paolo Roversi swinene na fexeni, na nhlengeleto wa fexeni, swi hlawulekile swinene – u duvula hi ndlela leyi endlaka leswaku yi va nhlokomhaka ya vumbirhi ya xifaniso, kambe swifaniso a swi tshiki ku va fexeni. Hilaha a tivulaka hakona: “Swiambalo i xiphemu lexikulu xa xifaniso xa fexeni. I xiphemu lexikulu xa mhaka leyi. Hambi loko, eka mina, xifaniso xin’wana na xin’wana xa fexeni xi fana na xifaniso – ndzi vona no khoma xifaniso xin’wana na xin’wana tani hi xifaniso, xa wansati kumbe wanuna kumbe mufana – kambe swiambalo swi tshama swi ri kona naswona swi nga endla leswaku nhlamuselo ya xifaniso yi va yikulu swi tika swinene.”
Hi ku pfumeleriwa: © Paolo Roversi
Tsalwa: Elena Stafyeva